Przerost flory bakteryjnej SIBO
SIBO (przerost bakteryjny jelita cienkiego; eng. Small Intestine Bacterial Overgowth) jest definiowane jako anormalne namnażanie się mikroorganizmów w jelicie cienkim w ilości przekraczającej 100 tysięcy na 1 ml treści jelitowej, przy normie od 10 do 100 tysięcy na 1 ml treści jelitowej. Dla porównania – w jelicie grubym mamy 20 mld bakterii na 1 ml.
Wykazano, że SIBO negatywnie wpływa zarówno na budowę, jak i funkcję jelita cienkiego. Może znacznie zakłócać trawienie pokarmu i wchłanianie składników odżywczych, przede wszystkim przez uszkodzenie kosmków jelitowych i błony śluzowej jelit. Dodatkowo może prowadzić to do ich nieszczelności (bariera jelitowa staje się wtedy przepuszczalna i duże cząsteczki białka dostają się do krwiobiegu). Może to prowadzić do wielu potencjalnych powikłań, jak reakcje immunologiczne, które mogą z kolei powodować alergie pokarmowe czy choroby autoimmunologiczne.
CO PRZYCZYNIA SIĘ DO ROZWOJU SIBO?
Większość naszych bakterii jelitowych znajduje się w jelicie grubym. Do przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim przyczyniają się:
Zaburzenia motoryki jelit
uszkodzenie MMC (Migrating Myoelectric Complex) – wędrujący kompleks mioelektryczny to aktywność elektryczna przewodu pokarmowego, która uruchamia się w okresach postu (w nocy, w czasie dłuższych przerw pomiędzy posiłkami). Celem działania MMC jest usunięcie niestrawionych resztek pokarmowych. Jeżeli działanie MMC jest zaburzone, to w jelicie cienkim zalegają cząsteczki stanowiące doskonałą pożywkę dla bakterii.
Do uszkodzenia MMC może dojść w wyniku:
- zaburzenia w wydzielaniu kwasu żołądkowego, niedokwaśności żołądka. Kwas żołądkowy niezbędny jest do utrzymania niskiego pH, w którym nie mogą namnażać się nadmiernie szkodliwe bakterie,
- w czasie infekcji (rota, tzw jelitówki), gdzie pojawienie się chorobotwórczych bakterii i wirusów powoduje zbyt silną odpowiedź układu immunologicznego,
- przy zaburzonej pracy tarczycy (np. przy autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy Hashimoto). Hormony tarczycy w istotny sposób wpływają na czynności układu pokarmowego,
- w stresie fizycznym (nadmiar ćwiczeń) i emocjonalnym, przy nieprawidłowych poziomach hormonów stresu (kortyzol, kortyzon),
- polekowo, po inhibitorach pompy protonowej, lekach opioidowych, antybiotykach.
Zespół nieszczelnego jelita
naruszona flora jelitowa oraz zniszczone kosmki jelitowe sprawiają, że duża część składników odżywczych wydostaje się poza jelito lub zalega w nim stanowiąc pożywkę dla bakterii,
Uszkodzenia zastawki krętniczo-kątniczej
stanowiącej barierę zapobiegającą cofaniu się pokarmu i bakterii z jelita grubego do jelita cienkiego.
Nieprawidłowa flora bakteryjna kolonizująca jelito cienkie
np. brak Lacidobacillusa, który między innymi wzbudza wydzielanie przeciwciał IgA, odpowiadających za ochronę błon śluzowych przewodu pokarmowego. Choroby współtowarzyszące min. celiakia, choroba Crohna, cukrzyca, marskość wątroby, przewlekłe zapalenie trzustki, niewydolność nerek.
Ważne jest, aby w diagnostyce SIBO patrzeć na człowieka, jak na układ naczyń połączonych, będąc uważnym na każdą jego część w równym stopniu. Nasze ciało ma kilka różnych sposobów na zatrzymanie rozrostu szkodliwej mikroflory i zachowania równowagi w układzie pokarmowym.
OBJAWY SIBO
Rozrost flory bakteryjnej powoduje uciążliwe objawy ze strony dolnego odcinka przewodu pokarmowego, podobne do tych występujących przy nietolerancji laktozy czy innych zaburzeń trawienia jak IBS (zespole jelita nadwrażliwego). Samo schorzenie jest również jeszcze w Polsce mało znane, co prowadzi do tego, że rzadko się je diagnozuje. Liczba osób z SIBO w populacji ogólnej pozostaje nieznana. Niektóre badania sugerują, że od 10 do 15% osób, u których nie występują objawy ma SIBO, podczas gdy 80% osób z zespołem jelita drażliwego ma mylną diagnozę nieuwzględniającą SIBO. Po części wynika to też z faktu, że wiele osób nie szuka pomocy medycznej w związku z objawami SIBO.
Do najczęstszych objawów SIBO należą:
- ból brzucha,
- zmiana rytmu, konsystencji wypróżnień,
- występowanie refluksu,
- wzdęcia,
- biegunka,
- zaparcia,
- nadmierne gazy i odbijanie.
Większości pacjentów doskwierają też problemy, które na pierwszy rzut oka nie są kojarzone z SIBO, takie jak:
- zaburzenia nastroju,
- bóle stawów,
- trądzik,
- niedobory witaminowe i mineralne itd.,
- utrata masy ciała przy zaostrzonym stanie.
Niewiele pacjentów chorych na SIBO uskarża się na zaparcia, częściej występuje biegunka. Ci sami pacjenci uskarżają się na nawracające bóle w ciele oraz silne zmęczenie, senność. Objawy mogą zmieniać się z biegiem czasu i upływu lat, nasilać się przez brak właściwej diagnozy i wdrożenia leczenia.
DIAGNOSTYKA
Są trzy sposoby na sprawdzenie, czy nasza flora jelitowa jest w prawidłowym stanie, należą do nich:
- test wodoro-metanowy,
- biopsja,
- badania antybiotykowe
LECZENIE SIBO
Jedną z metod leczenia jest podanie antybiotyków mających na celu wyeliminowanie szkodliwych bakterii z jelita cienkiego. Badania jednak pokazują, że u połowy pacjentów następuje nawrót choroby po około roku od zastosowania antybiotykoterapii. Terapia, która ma zakończyć się sukcesem, musi uwzględniać czynniki leżącą u podstawy schorzenia, pierwotną przyczynę powstania rozrostu szkodliwej mikroflory w jelicie cienkim.
Do najczęściej diagnozowanych przyczyn występowania rozrostu flory bakteryjnej zalicza się, nieprawidłowości w motoryce jelit. Niedawne badania pokazały, że u pacjentów z powracającym Sibo występuje tzw. leniwe jelito, czyli spowolniony pasaż jelitowy. W takim przypadku odpowiednia dieta i suplementacja, aby pobudzić jelita do działania to dobry start.
W miarę prowadzenia badań nad Sibo coraz bardziej rozumiemy złożoność tej choroby oraz sposób, w jaki leczenie musi być dostosowane do każdego pacjenta, aby zmaksymalizować sukces, ale też odpowiedzieć na potrzeby każdego z pacjentów.
